Lešnik
Da li ste znali da je leska (lat. Corylus avellana) razgranat žbun ili manje drvo iz porodice leski (Corylaceae). Plod leske je lešnik. Lešnik ima veliku hranljivu vrednost i po toj osnovi zauzima najznačajnije mesto u odnosu na ostale vrste voća. U jezgru lešnika nalaze se visoki procenat kvalitetne i lako svarljive hranljive materije kao što su belančevine, masti, šećer, vitamini (A, B i E) i mineralne materije, kao i druge bioaktivne materije.
Jezgro lešnika je u hemijskom pogledu predstavlja izvor velikog broja vrlo korisnih jedinjenja, kao što su ulja, belančevine, ugljeni hidrati, mineralne materije i vitamini. Sadržaj ulja u jezgri lešnika kreće se od 55% do 72%, belančevina 12% do 22%, ugljenih hidrata oko 14%, šecera od 2% do 10%, vode 5,8% i mineralnih materija od1,8%d 3%.
Životni vek leske je od 70-100 godina. Plod donosi od 50-70 godina. Leska počinje da rađa u 3.-4. godini. Period pune rodnosti počinje sa 7-8 godina. U punom rodu jedno stablo daje od 8-12 kg. Od ploda, oko 50% otpada na ljusku. Zavisno od uzgojnog oblika, formiranja krune, gustine sadnje, vremena starosti i drugih agrotehničkih činilaca, lešnik donosi rod od 2,2 tone ploda, pa do 3,6 tona/ha.
Generalno, to je biljka koja ne traži mnogo nege i zaštite. Leska je prilično otporna na bolesti.
Privredni značaj lešnika
Leska predstavlja vrlo značajnu vrstu jezgrastog voća čiji su plodovi vrlo cenjeni kako na domaćem tako i na svetskom tržistu.
Plod leske ima široku primenu. Velika nutriciona i dijetoterapeutska vrednost jezgre lešnika omogućuje stalan porast potražnje i potrošnje od strane konditorske industrije, koja je i najveći potrošač, tako da ona danas postaje sve značajniji predmet međunarodne trgovine. Manja količina plodova koristi se i za stonu potrošnju. Pored ishrane, plodovi nalaze široku primenu i u kozmetičkoj i farmaceutskoj industriji.
Plodovi se više cene ako su ujednačeniji po obliku i ispunjeni jezgrom. Za industriju čokolade, kremova i dr. plodovi bi trebalo da budu sitniji do srednje krupni, okrugli ili ovalnog oblika, tanke ljuske i s visokim randmanom jezgra. Jezgro bi trebalo da je pravilno i da se pokožica lako odvaja prilikom prženja. Plodovi za potrošnju kao stono voće bi trebalo da su što krupniji, atraktivnog izgleda i oblika.
Najveći svetski proizvođači su: Turska, Italija, Španija, Grčka i USA. Italija je vodeći proizvođač lešnika u Evropi i njihov način uzgoja su primer svim svetskim proizvođačima.
Lešnik u Srbiji
Iako ima dobre uslove za gajenje lešnika, Srbija uvozi 90 odsto potrebnih količina ovog koštičavog voća, a najviše za potrebe konditorske industrije. Ipak, glavni razlog što nema više uzgajivača lešnika je činjenica da je potrebno čekati gotovo čitavu deceniju da se uloženo višestruko vrati.
Na ovom mestu mora da se istakne da je leska zajedno sa orahom dugogodišnja investicija, s obzirom da to da se pozitivni finansijsku efekti obezbeđuju tek posle 6 do 10 godine gajenja. Bez obzira što prorodi već u trećoj ili četvrtoj godini posle sadnje, prinosi su simbolični. Sa druge strane leska u povoljnim uslovima dugo živi i plodonosi. Vek eksploatacije može da bude i preko 50 godina. Na našem području Šumska i Mečja leska su široko zastupljene.
Meni
